درمان پارگی و آسیب مینیسک زانو بدون جراحی
مینیسک یک غضروف C شکل با خاصیت ارتجاعی است که از زانو محافظت می کند (این غضروف سطح زانو را پوشانده است). زانو دو مینیسک، یکی در قسمت داخلی (مدیال) و دیگری در قسمت خارجی (لترال) دارد که این دو مینیسک زانو در کنار یکدیگر بعنوان ضربه‌گیر برای زانو عمل می‌کنند و سبب پایداری مفصل زانو می شوند.
پارگی مینیسک زانو معمولاً پی‌آمد پیچ خوردن یا چرخیدن سریع زانوی خم شده، غالباً هنگام قرار گرفتن پاها روی زمین، است. اگرچه پارگی‌های مینیسک در میان بازی کنندگان ورزش‌های پربرخورد بسیار شایع است، اما هر فردی در هر سنی ممکن است دچار علایم پارگی مینیسک زانو بشود.علت زانو درد می تواند مربوط به پارگی مینیسک باشد.
فهرست
علائم و نشانه ها
علایم و نشانه های پارگی مینیسک زانو عبارت‌اند از:
- درد، معمولاً در یک طرف زانو
- التهاب و حساسیت زانو در یک طرف مفصل
- تورم زانو طرف ۱۲ ساعت نخست پس از آسیب زانو
- قفل شدن و خم نشدن زانو
- گرفتن زانو هنگام حرکت دادن یا صاف نشدن کامل آن
- صدای تق تق زانو یا احساس سایش داخل زانو هنگام حرکت دادن آن
- خالی کردن زانو
علت
فعالیت هایی شامل پیچیدن یا چرخش شدید زانو یا وارد شدن ضربه مستقیم یا وارد شدن فشار شدید به زانو، چمباتمه زدن طولانی مدت و بلند کردن اجسام سنگین از جمله علت پارگی مینیسک زانو است. اغلب ورزشکاران در معرض خطر پارگی و کشیدگی مینیسک زانو هستند، به ویژه ورزش هایی که با چرخیش و توقف ناگهانی هنگام دویدن همراه هستند. افزایش سن از علل پارگی مینیسک بوده و ضعیف شدن مینیسک زانو همراه با افزایش سن و پارگی آن در افراد بالای ۳۰ سال شایعتر است. فردی که دارای مینیسک زانوی ضعیف است ممکن است حتی با حرکت های ساده دچار پارگی مینیسک شود، همچنین افرادی که دچار علائم ارتروز زانو می باشند بیشتر بدر معرض پارگی مینیسک زانو قرار دارند.
تشخیص
پزشک برای تشخیص و درمان پارگی مینیسک زانو بعد از بررسی علایم بیمار، زانو زا معاینه می کند و دامنه حرکتی فرد را مورد آزمایش قرار می دهد، سپس در صورت وجود علائم پارگی مینیسک زانو، پزشک به منظور تایید تشخیص آزمایش های تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا ام ار ای را تجویز شوند.
درمان
تعیین روش درمان بر اساس فاکتورهایی از جمله درجه پارگی (درجه ۱، ۲ و ۳)، محل، شکل و طول پارگی مینیسک، وجود مشکلات دیگر در زانو، سن و سطح فعالیت بیمار انجام می شود. هر چه پارگی منیسک زانو به رگ های خونی نزدیکتر باشد، درمان آن ساده تر می باشد، خبر خوش این است که اکثر اسیب های مینیسک در ناحیه قرمز مینیسک یعنی ناحیه ای که رگ های خونی وجود دارند، اتفاق می افتد و آسیب ها به خوبی به روش های درمان بدون جراحی پارگی مینیسک زانو پاسخ می دهند و بهبود میابند .
اقدامات اولیه
اگر علائم پارگی مینیسک را در زانوی خود مشاهده کردید، تا زمان مراجعه به پزشک باید اقدامات زیر را انجام دهید:
- فعالیت هایی که باعث آسیب دیدگی شده استرا متوقف کنید. از وارد کردن فشار و وزن بدن به زانوی آسیب دیده اجتناب کنید.
- از بسته های یخ و آب سرد برای چند مرتبه در روز و هر بار به مدت ۲۰ استفاده کنید. توجه داشته باشید یخ را در حوله بپیچید و روی زانوی خود بگذارید و از قرار دادن مستقیم یخ روی زانو خودداری کنید، زیرا باعث سوختگی پوست می شود.
- برای پیشگیری از تورم و التهاب بیشتر، از بانداژ کشی استفاده کنید، این اقدام همچنین از دست دادن خون بدن را کاهش می دهد.
- در زمان استراحت کردن پاها را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید، اینکار باعث کاهش التهاب و تورم می شود.
در ادامه به مهمترین و جدیدترین روش های درمانی غیر جراحی آسیب های مینیسک زانو در کلینیک تخصصی زانو درد پرداخته شده است.
دارو
به منظور کاهش و کنترل درد ، تورم و التهاب که جزء برنامه درمانی است از داروهای مسکن و برای کاهش تورم و التهاب مفصل زانو از داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی استفاده می شود، همچنین در مواردی ممکن است به طور مستقیم به مفصل کورتیکواستروئید تزریق شود تا درد و التهاب محل آسیب دیدگی مینیسک زانو درمان شود .
فیزیوتراپی و ورزش
برای درمان بسیاری از موارد آسیب دیدگی مینیسک زانو از روش های فیزیوتراپی جهت تقویت عضلات چهار سر ران و بازیابی دامنه حرکتی مفصل زانو می توان کمک گرفت . انجام درمان های فیزیوتراپی از جمله ورزش و حرکات اصلاحی با کنترل کردن درد و کاهش التهاب و تورم نقش بسزایی در روند درمان پارگی مینیسک زانو دارند.
فیزیوتراپیست حرکات و تمرین های ورزشی مخصوصی را برای حفظ استحکام زانوی بیمار در طول درمان پارگی و کشیدگی مینیسک زانو طراحی می کند و بدین ترتیب به ترمیم دامنه حرکتی زانو کمک می شود. همچنین به شما یک برنامه ورزشی خانگی را ارائه می دهد که مناسب وضعیت شما طراحی شده است.
برای اغلب پارگی ها، برخی از حرکات ورزشی ساده به حفظ استحام عضلانی در عضلات چهار سر ران، پشت ران ( همسترینگ)، عضله ساق پا و لگن کمک می کند. تمامی این نواحی برای عملکرد کلی پای شما در حین بهبود زانو پس از پارگی مینیسک اهمیت دارند.
روند بهبودی در طی یک دوره فیزیوتراپی به شرح زیر است :
- کاهش تجمع مایع با استفاده از روش های الکترو درمانی و فشرده سازی
- بازیابی دامنه حرکتی از طریق درمان های دستی، حرکت نرم و حرکات استقامتی
- بهبود توانایی تحمل وزن
- برنامه ای مخصوص برای استحکام عضلات مجاور
- بازگشت تدریجی به دویدن و فعالیت های پرشتاب دیگر
- بازگشت تدریجی به ورزش
تزریق اوزون
روش درمان آسیب دیدگی مینیسک زانو با استفاده از تزریق اوزون برای انواع مشکلات زانو مفید و موثر می باشد. در انواع آسیب دیدگی های مینیسک زانو، این روش درمانی باعث بهبود جریان خون در بافت آسیب دیده می شود و بدین ترتیب با فراهم کرد مواد مغذی در بافت، باعث تسریع در بهبودی می شود. در این روش ترکیبی از ازون، پروکائین و ویتامین بی ۱۲ و مواد دیگر به بافت آسیب دیده زانو تزریق می شود، و باعث از بین رفتن تورم می شود و رسوبات فیبری را تحریک می کند، تا باعث شود سلول ها با استفاده از این رسوبات، بافت آسیب دیده را ترمیم کنند. تزریق ازن باید هر ۱ الی ۲ هفته یکبار تکرار شود، بیماران پس از یک الی دو جلسه درمانی به بهبودی و نتایج دلخواه (تسکین زانو درد و از بین رفتن تورم) می رسند.
تزریق PRP
تزریق PRP یا پلاسمای غنی از پلاکت، یکی از روش های درمانی موثر در درمان درد زانو ناشی از آسیب دیدگی ها و پارگی مینیسک داخلی، خارجی و میانی زانو می باشد. در این روش با استفاده از خون بیمار، پلاکت های تغلیظ شده را می گیرند، به دلیل اینکه پلاسمای غنی از پلاکت، حاوی فاکتورهای رشد است، باعث تسریع در روند بهبودی زانو درد می شوند.
هدف از تزریق پی آر پی درمان آسیب دیدگی توسط بدن می باشد، این روش نه تنها منجر به رفع علایم از جمله درد می شود، بلکه باعث بهبودی نیز می شود. تاثیر این روش تا حدی است که گاهی لزوم استفاده از دارو و جراحی را برای بیمار از بین می رود. این روش برای درمان درد زانو ناشی از آسیب دیدگی های مینیسک، تاندون، رباط، غضروف و استخوان های زانو و همچنین در موارد ابتلا به آرتریت مورد استفاده قرار می گیرد.
ابتدا مقدار کمی خون از بیمار گرفته می شود، سپس با استفاده از دستگاه سانتریفیوژ در سرعت بالا چرخانده می شود، تا بدین ترتیب پلاکت ها تغلیظ شوند. سپس مایع حاصل دور ناحیه آسیب دیده و یا در نزدیکی آن تزریق می شود. غلظت فاکتورهای رشد با این روش ۳ الی ۵ برابر بیشتر از حالت نرمال خون می شوند.
با توجه به نوع آسیب دیدگی رباط زانو (کشیدگی یا پارگی رباط زانو) و واکنش اولیه بیمار به درمان، پزشک یک الی چند مرحله تزریق پی آر پی را تجویز می کند. هنگام تزریق پزشک از تصویربرداری با اشعه ایکس و یا اولتراسوند برای پیدا کردن محل دقیق تزریق استفاده می کند. این روش عوارض جانبی ندارد، زیرا پلاسمای غنی از پلاکت از خون خود بیمار گرفته می شود و درصد احتمال واکنش بدن به آن صفر می باشد.
زانو بند طبی (بریس)
بریس ها با کاهش فشار بر مفصل زانو و کمک به پایداری آن باعث می شوند بیمار حس کند که مفصل او باثبات تر است، همنین درد را نیز تسکین می دهند.
بعد از پارگی و آسیب دیدگی مینیسک زانو، استفاده از زانو بند طبی یا ارتز (بریس) ، زانو را گرم نگاه می دارد (تا درد کاهش یابد) و ثباتی در مفصل زانو به وجود می آورد و مانع از حرکتهایی که درد را تشدید می کنند یطور مثال حرکات چرخشی زانو، می شود.
اغلب آسیب دیدگی های مینیسک زانو را می توان با درمان های بدون جراحی درمان کرد، و جراحی معمولا در موارد مقاوم به درمان انجام می شود. روش های درمان بدون جراحی پارگی و کشیدگی مینیسک داخلی، خارجی و میانی زانو شامل ورزش، حرکات اصلاحی، ماساژ، دارو، تزریق اوزون و PRP می باشد.
