پی آر پی زانو: درمان آرتروز و درد زانو با تزریق PRP به زانو

پی آر پی (پلاسمای غنی‌شده با پلاکت) اخیراً به دلیل کاربردهای متعدد آن در بازسازی مو، تسریع روند بهبودی زخم‌ها، جوانسازی پوست و کاهش سرعت پیشرفت آرتروز از محبوبیت زیادی برخوردار شده است. بسیاری از ورزشکاران حرفه‌ای نیز برای آسیب‌دیدگی‌های مفصل زانوی خود تحت پی آر پی تراپی قرار می‌گیرند. بسیاری از افراد بر این عقیده‌اند که به کارگیری روش پی آر پی تراپی به تسریع بهبودی آسیب‌دیدگی‌های ورزشی آنها کمک کرده است.

 کاربردهای پی آر پی زانو 

تزریق پی آر پی به منظور بازسازی غضروف‌ها، ترمیم مینیسک و رباط‌های پاره و کاهش تورم و درد طراحی شده است. اگر این فرایند توسط یک تکنسین با تجربه انجام شود می‌تواند نیاز به تعویض مفصل را به تأخیر انداخته و از انجام عمل جراحی در برخی بیماران پیشگیری نماید. پی آر پی مکانیسم ترمیم ایمنی طبیعی بدن را تحریک کرده و عوامل رشد مورد نیاز برای بازسازی سلول‌ها را تأمین می‌کند.

تزریق پی آر پی برای ارسال پلاکت با غلظت بالا به زانوی مبتلا به آرتروز طراحی شده است.

از آنجا که پلاکت نقش مهمی در بهبودی بافت‌ها دارد، وارد کردن مستقیم پلاکت غلیظ به قسمت آسیب دیده باعث تسریع روند بهبودی می‌شود.

 مزایای تزریق در مفاصل 

تزریق‌هایی که در مفاصل برای تسکین درد انجام می‌شود یک روش کم تهاجمی و بدون نیاز به انجام عمل جراحی است. برخی تزریق‌ها، مانند تزریق‌های وابسته به جفت و تزریق پی آر پی مزیت‌های بیشتری نیز دارند زیرا فاقد هر نوع استروئید بوده و حاوی مواد طبیعی (مانند پلاکت خون و سلول‌های بنیادی) برای کمک به کاهش التهاب هستند.

 پلاسمای غنی‌شده با پلاکت (پی آر پی) چیست؟

خون از چهار جزء تشکیل شده است: گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاسما و پلاکت. پی آر پی با ترکیب پلاسما و پلاکت اشاره دارد که از بقیه اجزای خون جدا شده باشند.

پلاسما

پلاسما یک ماده زردرنگ است که ۵۵ درصد از کل حجم خون را تشکیل می‌دهد. با این که ۹۵ درصد از پلاسما از آب تشکیل شده است اما حاوی مواد مهمی مانند الکترولیت‌ها، پروتئین‌ها و هورمون‌ها است. پلاسما بخش مایع خون است.

پلاکت (ترومبوسیت‌ها) 

آیا تا به حال با کاغذ دست خود را بریده‌اید؟ سوراخ شدن پوست به عروق خونی آسیب وارد کرده و باعث خونریزی می‌شود. خوشبختانه، خونریزی در نهایت کاهش یافته و سپس به طور کامل متوقف می‌شود. پلاکت‌ها در توقف جریان خون نقش دارند. ما حدود ۱۵۰ تا ۴۵۰ هزار پلاکت در هر میلی‌لیتر از خون خود داریم. این بخش‌های کوچک سلولی باعث انعقاد خون می‌شوند. خون معمولاً در محل آسیب‌دیدگی، لخته شده و به حالت نیمه جامد تبدیل شده و مانع خونریزی بیشتر می‌شود.

افرادی که پلاکت خون آنها پایین است بیشتر از سایرین در معرض خونریزی‌های شدید هستند زیرا به اندازه کافی پلاکت برای انعقاد خون در اطراف قسمت آسیب دیده وجود ندارد. در حالی که اولین وظیفه پلاکت در خون، منعقد کردن خون است اما عملکرد دیگر آن نیز این است که به تسریع روند بهبود بافت‌ها کمک می‌کند.

پلاکت حاوی برخی عوامل رشد و مولکول‌های سیگنال دهنده است. این مواد باعث افزایش فعالیت سلول‌های بنیادی، خونرسانی و رشد سلول‌های جدید می‌شوند. به عبارت ساده‌تر، هدف از انجام پی آر پی تراپی، تزریق پلاکت غلیظ شده در بافت آسیب دیده است تا بدن فریب خورده و تعداد مولکول‌هایی که روند بهبودی را در ناحیه آسیب دیده تسریع می‌کنند را در آن ناحیه افزایش دهد.

 تزریق پی آر پی برای زانوی مبتلا به آرتروز چگونه عمل می‌کند؟

آرتروز زانو بر قسمت داخلی تیبوفیمورال تأثیر می‌گذارد. پزشک با استفاده از یک سرنگ حدود ۶۰ میلی‌لیتر از خون را می‌کشد. سپس آن را در یک سانتریفیوژ قرار می‌دهد تا خون با سرعت بسیار بالا بچرخد و نیروی گریز از مرکز تولید شود. در نتیجه، اجزای خون از هم جدا شده و قسمت‌های پرچگالی در پایین ظرف جمع می‌شوند. زمانی که اجزای خون به طور کامل از هم جدا شدند، پلاسما و پلاکت را می‌توان به شکل محلول (پی آر پی) جدا کرد. حدود ۲ تا ۶ میلی‌لیتر از پی آر پی در عمق مفصل زانو و در نزدیک‌ترین محل به آرتروز تزریق می‌شود.

 آیا تزریق پی آر پی در زانوی مبتلا به آرتروز روشی بی‌خطر است؟

تزریق پی آر پی در زانوی مبتلا به آرتروز نسبتاً بی‌خطر بوده و تا کنون عوارض مهم و خطرناکی برای آن گزارش نشده است. به هر حال، بیماران باید انتظار درد و تورم متوسط را بلافاصله پس از تزریق داشته باشند. ناراحتی اطراف زانو معمولاً چند روز پس از تزریق برطرف می‌شود.

 روش‌های جایگزین پی آر پی چیست؟

تزریق پی آر پی در زانوی مبتلا به آرتروز برای بسیاری از افراد جذاب است زیرا یک روش درمانی بی‌خطر و طبیعی محسوب می‌شود. در مقابل، کورتیکواستروئیدها یکی دیگر از روش‌های تزریقی رایج اثراتی غیر از این دارند. اگر شما نمی‌خواهید تحت عمل جراحی قرار گیرید و عوارض جنی مصرف داروهای مسکن نیز از نظر شما زیاد است، روش‌های مختلفی را پیش رو دارید که برخی از آنها عبارتند از:

• زانوبندهای طبی که بار را از روی زانو برمی‌دارند با وارد کردن فشار به مفصل در هنگامی که زانو را خم می‌کنید به منشأ درد حمله می‌کنند. برخی از این بریس‌ها می‌توانند فشار را در حالتی که زانو زیاد خم شود تا ۶۴ درصد کاهش دهند. کم شدن فشار باعث کم شدن درد ناشی از سایش استخوان روی استخوان شده و نیاز به عمل جراحی زانو را به تأخیر می‌اندازد.
• کارشناسان و متخصصین به اتفاق آراء، ورزش کردن را به بیماران مبتلا به آرتروز زانو توصیه می‌کنند. در حالی که ورزش کردن مزایای بسیار زیادی دارد، اما انجام حرکات اشتباه اثر معکوس داشته باشد.

 دیگر تزریق‌های زانو 

داروهای مختلفی را می‌توان برای تسکین درد در زانو تزریق کرد. برخی انواع تزریق‌ها در مفاصل عبارتند از:

• تزریق کورتیکواستروئید: در تزریق کورتیکواستروئید از ترکیبی از داروهای استروئیدی و بیحسی برای کاهش التهاب و تسکین درد استفاده می‌شود.
• تزریق هیالورانیک اسید: هیالورانیک اسید معمولاً در مفصل زانو تزریق می‌شود. این تزریق زمانی انجام می‌شوند که تزریق کورتیکواستروئید در تسکین درد مؤثر واقع نشود. اسید هیالورانیک مشابه مواد طبیعی موجود در بدن است که به روان کار کردن مفاصل کمک می‌کند. با تزریق اسید هیالورانیک اضافی در مفصل، پزشکان به افزایش روان کار کردن مفاصل کمک کرده و باعث بهبود عملکرد آنها می‌شوند.
• تزریق ماتریکس بافت وابسته به جفت: در تزریق ماتریکس بافت وابسته به جفت که به آن تزریق پی تی ام نیز گفته می‌شود از بافت جفت که پس از تولد نوزاد جمع شده است استفاده می‌شود. بافت جفت به کاهش التهاب و تسریع روند بهبودی کمک می‌کند زیرا حاوی سلول‌های بنیادی جنینی است.

چند بار تزریق لازم است؟ 

زمانی که پزشکان با یک بیمار مبتلا به بیماری‌های تحلیلی زانو که درمان پی آر پی برای آنها مؤثر واقع نشده است روبرو می‌شوند، در مورد نحوه درمان‌های قبلی از آنها سؤال می‌کنند. غالباً بیماران نمی‌گویند که یک تزریق داشته‌اند. برای بعضی از استئوارتریت‌های خفیف و جزئی، همان طور که در مطالعات پزشکی نیز به آن اشاره شده است، یک تزریق نیز مفید است اما ممکن است برای افرادی که سبک زندگی فعال‌تری نسبت به سایرین دارند کافی نباشد.

 چگونه باید برای تزریق در مفاصل آماده شد؟

دستورالعمل خاصی برای قبل از تزریق وجود ندارد ولی اگر نسبت به هر دارویی آلرژی دارید باید به تیم پزشکی اطلاع دهید.

 حین انجام تزریق در مفاصل چه انتظاری باید داشت؟

تزریق در مفاصل بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد، این مدت شامل ریکاوری و جذب نیز می‌شود. تزریق مفاصل معمولاً با هدایت اشعه ایکس انجام می‌شود. قبل از شروع تزریق به بیمار داروهایی از طریق خط وریدی تزریق می‌شود تا وی آرامش یابد. سپس بیمار روی تخت اشعه ایکس دراز کشیده و متخصص درد، پوست او را به طور موضعی بی‌حس می‌کند تا تزریق روی آن انجام شود. ماده کنتراست نیز برای کمک به پزشک در انجام دقیق فرایند، تزریق می‌شود.

 پس از تزریق مفاصل 

بیماران در همان روزی که تزریق را در مفاصل خود انجام داده‌اند، ترخیص شده و می‌توانند به منزل مراجعت کرده و از روز بعد نیز می‌توانند به فعالیت‌های عادی و روزمره خود بپردازند. ممکن است برای برخی از افراد، تسکین درد تا یک هفته طول بکشد.

برخی پزشکان نیز به بیماران توصیه می‌کنند پس از تسکین درد و به منظور شروع برنامه‌های تمرینی کششی برای کمک به تسکین درد و بازیابی توانایی حرکتی خود به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنند. درد حداقل تا چند ماه تسکین می‌یابد که البته در هر فردی متفاوت است.

 نتایج

نتایج تسکین درد در برخی از افرادی پس از تزریق پی آر پی معمولاً دائمی است. به هر حال، برخی افراد ممکن است در صورت بازگشت و عود دوباره درد نیاز به مراجعه دوباره به پزشک پیدا کنند.

 خطرات احتمالی ناشی از تزریق در مفاصل 

عوارض جانبی پس از تزریق در مفاصل به ندرت اتفاق می‌افتند که برخی از آنها عبارتند از:

• عفونت
• خونریزی در محل تزریق
• تورم در مخل تزریق

 هزینه انجام پی آر پی چقدر است؟

بسته به منطقه شما، هزینه درمان متفاوت است. اگر پی آر پی برای شما مؤثر واقع شود ممکن است برای حفظ نتایج به تزریق‌های بیشتری نیاز پیدا کنید. ممکن ست شما تا سه مرتبه در هر شش ماه به تزریق پی آر پی نیاز پیدا کنید. اگر واکنش بدن شما به دوره پی آر پی تراپی بسیار عالی بود، علائم شما تا یک سال تسکین می‌یابد.

 پلاسمای غنی‌شده از پروتئین برای درمان زانو در برابر پلاسمای غنی‌شده با پلاکت 

برخی مقالات پلاسمای غنی‌شده با پلاکت در مورد پلاسمای غنی‌شده با پروتئین صحبت می‌کنند. این ممکن است گیج‌کننده باشد اما دو اصطلاح اساساً یک مطلب مشابه را بیان می‌کنند. این پروتئین‌ها شامل عوامل رشد و برخی مؤلفه‌هایی است که به بهبودی فرد کمک می‌کنند بنابراین بر اساس تعریف، هر دو اصطلاح یکسان و قابل قبول است.